Ο σπήλιος του Τζανή

ΣΤΟ ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΤΟΥ ΟΜΑΛΟΥ

Του ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΜΠΑΛΑΔΗΜΑ*

Στο όμορφο οροπέδιο του Ομαλού εκτός από την είσοδο του Εθνικού Δρυμού της Σαμαριάς βρίσκεται και ένα από τα μεγαλύτερα σε μήκος σπηλαιοβάραθρα της Ελλάδας. Ο σπήλιος του Τζανή μήκους 3 χλμ. περίπου και βάθους 281 μέτρων.
Υπήρξε καταφύγιο για τους κυνηγημένους και τους οδοιπόρους αλλά και τόπος γέννησης πολλών θρύλων και μύθων όπως αυτός του δεξιοτέχνη λυράρη Τζανή που οι νεράιδες των παρέσυραν στα βάθη του. Το όνομά του ωστόσο το πήρε από τον οπλαρχηγό Μάρκο Τζανή που κατέφυγε σε αυτό και χάθηκε στα βάθη του διωκόμενος από τους εχθρούς του. Αιώνες αργότερα κάποιοι πρωτοπόροι θα τον ξαναφέρουν στην επικαιρότητα μέσα από τις σπηλαιολογικές τους αναζητήσεις, η σπηλαιολογική ομάδα Χανίων θα πραγματοποιήσει την πρώτη απόπειρα οργανωμένης εξερεύνησης του σπηλαίου κατά το έτος 1961. Θα ακολουθήσουν κι άλλοι σπηλαιολόγοι και μη. Έλληνες, Άγγλοι, Γάλλοι θα σπεύσουν να εξερευνήσουν τον Τζανή, θα τον φωτογραφίσουν, θα τον χαρτογραφήσουν και άλλοι θα τον πληγώσουν χαράζοντας στα πλευρά του. Ο καιρός όμως πέρασε και οι σπηλαιολόγοι έχασαν το ενδιαφέρον τους, ανακαλύφθηκαν άλλα σπήλαια πιο βαθιά ή ψάχνουν να βρουν νέα. Ο Τζανής όμως παραμένει εκεί, μυστηριώδης μα και φιλόξενος και εμείς τον επισκεπτόμαστε συχνά πάντα με καινούργιο κόσμο. Δεν είναι τυχαίο που αποτελεί το σπήλαιο «μύησης» σχεδόν για κάθε νέο σπηλαιολόγο του Συλλόγου μας. Για πολλούς από μας και γενιές πριν από μας είναι το σπήλαιο που πρώτη φορά μυρίσαμε την έντονη μυρωδιά της ασετιλίνης και «βάψαμε» τα μούτρα μας με λάσπη. Μέχρι τώρα οι επισκέψεις μας ήταν μέχρι το πρώτο μεγάλο σιφόνι που είναι πάντα γεμάτο νερό και ο μόνος τρόπος προσπέλασής του είναι κατά την περίοδο Αύγουστο - Σεπτέμβριο κολυμπώντας. Από εκεί και έπειτα έχουν περάσει μόνο κάποιες αποστολές πριν μερικές δεκαετίες. Έτσι λοιπόν σε μια από τις συναντήσεις μας με τον Τζανή «έπεσε» η ιδέα, «Οργανώνουμε μια αποστολή Τζανή;». Αυτό ήταν, η διαδικασία είχε ήδη ξεκινήσει και καθένας από μας έκανε τον δικό του σχεδιασμό μέσα στο μυαλό του. Σκοπός του εγχειρήματος να προσπελάσουμε το πρώτο σιφόνι και να εξερευνήσουμε το δεύτερο κομμάτι στου σπηλαίου. Βασικό εμπόδιο ο μεγάλος όγκος νερού στο σιφόνι, αποφασίστηκε λοιπόν να «βοηθήσουμε» τα νερά να πέσουν λίγο πιο σύντομα από το κανονικό. Αυτό θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί με τοποθέτηση σωλήνων όπου θα αυξήσουν τη φυσική ροη του νερού με αποτέλεσμα να μειωθεί η στάθμη πριν τα τέλη του καλοκαιριού. Για να επιτευχθεί αυτό θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί σπηλαιοκατάδυση πράγμα που απαιτούσε μεταφορά μεγάλου όγκου υλικών μέχρι το σιφόνι όπως καταδυτικός εξοπλισμός και τα απαιτούμενα υλικά για την τοποθέτηση των σωλήνων. Τα υλικά και ο εξοπλισμός λοιπόν συγκεντρώθηκαν και στις 2 Μαΐου έντεκα μέλη της ομάδας μας ξεκίνησαν το εγχείρημα που για την ομάδα μας αποτέλεσε ένα είδος πρεμιέρας καθώς είναι η πρώτη φορά μετά από χρόνια που οργανώθηκε μια σπηλαιολογική αποστολή από μέλη της σπηλαιολογικής ομάδας του Ε.Ο.Σ. Χανίων. Τα υλικά λοιπόν μεταφέρθηκαν αν και παρά τον μεγάλο αριθμό των σπηλαιολόγων κάποιοι χρειάστηκε να μπουν και να βγουν αρκετές φορές από το σπήλαιο λόγω του μεγάλου όγκου των εξοπλισμών. Αφού συγκεντρώθηκαν όλα ήταν καιρός για την κατάδυση, πρώτα τοποθετήθηκε ο σπηλαιολογικός μίτος από τον πρώτο δύτη καθώς η συνθήκες κατάδυσης σε σπήλαιο είναι δύσκολες και όπως πάντα φροντίσαμε να πάρουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας. Σειρά είχαν τα υλικά ροής όπου οι άλλοι δύο δύτες πέρασαν και τοποθέτησαν στην άλλη μεριά του σιφονιού. Δυστυχώς οι προβλέψεις μας έπεσαν έξω κατά μερικά μέτρα και έτσι ο κύριος στόχος του εγχειρήματος δεν επετεύχθη αλλά όλη η σκληρή δουλειά έγινε οπότε στην επόμενη επίσκεψη θα έχουμε πολύ λιγότερα να κάνουμε για να πετύχουμε τον στόχο μας. Η επιχείρηση της σπηλαιοκατάδυσης διήρκησε περίπου τρεις ώρες και το όλο εγχείρημα περίπου δέκα ώρες, όλο αυτό το χρονικό διάστημα η υπόλοιπη ομάδα δεν μπορούσε να μείνει με σταυρωμένα χέρια. Εξερευνήθηκε μια παρακείμενη γαλαρία από την οποία η ομάδα μας αφαίρεσε διάφορα υπολείμματα από προηγούμενες αποστολές. Μιας και σαν ομάδα είμαστε της άποψης ότι τα σπήλαια ανήκουν σε όλους και πρέπει να μένουν ακέραια χωρίς ανθρώπινες παρεμβάσεις και «ενθύμια», φανταστείτε τις κορυφές των βουνών για παράδειγμα γεμάτες σημαιάκια και πάσης φύσεως αναμνηστικά; Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι εμείς είμαστε οι επισκέπτες και ότι πρέπει αυτά τα τελευταία παρθένα οικοσυστήματα να τα προστατέψουμε.
Κλείνοντας θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους κατοίκους του οροπεδίου Ομαλού για τη φιλοξενία τους και ιδιαίτερα την οικογένεια Δρακουλάκη για την πολύτιμη υποστήριξη τους σε κάθε μας επίσκεψη στο σπήλαιο, τον δικό μας Αντώνη Πλυμάκη για τις πολύτιμες πληροφορίες και τα στοιχεία που μας παραχώρησε από το προσωπικό του αρχείο καθώς επίσης και τον Αρτέμη Χελιουδάκη για την παραχώρηση καταδυτικού εξοπλισμού. Ελπίζουμε ότι μέσα στο καλοκαίρι θα καταφέρουμε να φέρουμε στο φώς όμορφες εικόνες από ένα μαγικό και μυστηριώδη κόσμο. Για την ιστορία στο πρώτο μέρος της αποστολής έλαβαν μέρος οι: Μιχάλης Πολυχρονάκης, Μανώλης Κρασσάκης, Γιάννης Χαριτάκης, Στέλιος Παπουτσάκης, Χαράλαμπος Ιστίκογλου, Κατερίνα Τσιμπιρίμπη, Χριστόφορος Μπαλαδήμας, Γεώργιος Μαζωνάκης, Δημήτρης Δαλμυράς, Γιάννης Δαπόλας, και Βαγγέλης Μιχελάκης.

*Για τον Ορειβατικό
Σύλλογο Χανίων

www.haniotika-nea.gr